Vita fatumque

Nuper in castellanum versa est fabula illius tituli a Basilio Grossman circa 1960 composita. Tunc hoc magnum opus (mille paginarum) in Hispaniam introductum frigide acceptum est, ut videtur, a fautoribus progressus rerum, paululum illo tempore proclivibus ad stalinismum non ita moribundum etiam tum Staline mortuo; a quibus iisdem hodie laudatus est liber inmodicis encomiis (Muñoz Molina auctorem Grossman alterum Tolstoium cecinit) qua palinodia suspicor se solutos velle a peccatulo lenitatis in illam tyrannidem. Sit quomodocumque, fabula Grossmanis excellens est, dignissima lectu et, mea sententia, eorum operum quae hoc tempore, quo tot tantaque reputanda nobis cogitandaque sunt de saeculo vigesimo, ne iterum in eandem stultitiam et dementiam incidamus, non modo utilia sed etiam neccesaria videntur.

Narrata circa annum 1943 acta sunt, circa Stalingradum obsessam praecipue. Sed auctor non ad pugnam illam se circumscribit, sed musivum ut aiunt universae Russiae pinxit, immo totius Europae, in quo multa loca illuminantur, multa variaque loca animaeque actaque potentium, pauperum, juvenum, senum, comissariorum politicorum et victimarum tyrannidis utriusque. Nam quod eminet legenti hoc est: duae tyrannides inter se collidunt, et e collisione homines multi, sicut e carnificis machina, pereunt contriti. Quam durum quibusdam russis pro patria pugnare, cum simul studium suum sciant favere ipsi tyrannidi cuius mandibulis tot amici, parentes, filii, necessarii perierunt ac peribunt! Sed altera pugna, illius duarum tyrannidum diversa, decernitur: pugna (hoc concludere vult Grossman, animo optimista) inter tyrannidem et libertatem, atque ex hac altera pugna victrix libertas semper excedet.

Nolite cum Tolstoi auctorem nostrum comparare. Hic frigidius intente, nisi fallor, scripsit. Se vult potius, opinor, testem quam artificem. Sed non minus necessarium aestimo opus Grossmanis quam optima saeculi noni et decimi. Legendum omnibus est.