Castelserás, Estercuel

Superioribus diebus domo afui, duo Aragonensia oppida visurus quae sanctum Sebastianum quotannis honorant maximis ignibus nocturnis.

Castelserani unam tantum pyram struxerunt, nocte arsuram diei Veneris (qui diem Sebastiani anteit), sed inmensam, circum altissimum ex populo stipitem erectam in loco inverisimili, in parvula platea, vix duobus vel tribus metris ab aedibus distantem: intus, in rogo, praeter trabem populeam et alias arborum aliarum, septem includebantur caudices magnae olivarum (oleum optimum in Castelserás fieri solet). Hora decima noctis igni rogus datur, et flammae celeriter altissimae ascendunt et coronam spectatorum sine mora retrocedere cogunt ne adurantur. Multa nocte, cum flammae minuuntur, fortes juvenes oppidani intra pyram ausi sunt adire, securi armati, ut populum secent: quod hoc anno fieri non potuit quia ligna sicciora fuerunt et potestatem in se ineundi rogus non dabat... Populus sine auxilio cecidit sexta hora matutina. Mane saxa domus municipalis adhuc calentia erant.

Saturni nocte ad Estercuel iter fecimus, ubi pro una magna, septendecim parvae pyrae struuntur in oppidi compitis: pompa equitum currunt ex rogo ad rogum non sine periculo, caerimonia quae 'la encamisada' appellatur et cuius origo, ut aiunt, ad saecula quibus pestis Europam lacerabat est persequenda. Repente omnes vici lumina exstinguuntur, nihilque tunc videtur nisi ignes compitales et lucernae in aedium fenestris positae... Etsi pyrae minores erant, non minus attoniti eramus spectatores: genista multa his ignibus ardet, quae scintillas multas efficit ad nigrum caelum subituras... Hic etiam, cum jam flammae paene non sunt (quod post unam horam accidere solet), omnes ad prunas carnes assant agnellinas, botulos et lucanicas: familiae totae ad plateam sellas laeti conferunt, omnesque bibunt, edunt, rident, 'jotas' (carmen huius regionis) optime canunt... Pulchre!

Non parum gavisus sum, et gratiam redeo amicae Pilares, quae tam magnifice nos excepit. Gaudium meum vobis conferre volebam, amici, sed ordinatrum heri vetuit. Gratias ago quoque Ludovico pro nexu Martini. Valete quam optime!